Soi kèo góc Crystal Palace vs Brentford, 21h00 ngày 26/1

Học sinh cần hiểu đúng ý nghĩa của công việc cán bộ lớp. Ảnh: Lê Văn

Quá tả, quá hữu

Chị Hương, một phụ huynh năm nay có con vào lớp 1 kể: Trước khi vào năm học mới con chị nói rằng bé thích làm lớp trưởng, phải làm lớp trưởng thì bé mới đi học. Sở dĩ bé đòi hỏi như vậy bởi ở mẫu giáo, với tính cách nhanh nhẹn, tiếp thu tốt, hình dáng cao lớn... bé đã được chuyên trách nhiệm vụ quản lớp. Bé thường xuyên được ngồi trên quản các bạn trong lớp xem ai hay nói chuyện; ai chưa ngoan, ai chạy ra khỏi lớp, ai ăn chậm... rồi thưa lại các cô. Chị Hương đã phải phân tích với con rất nhiều xung quanh vấn đề làm lớp trưởng, Thế nhưng cô bé vẫn tỏ ra buồn bã.

Câu chuyện của anh Dũng cũng không kém phần bi hài. Trước khi vào năm học mới một tháng, anh được vợ giao cho một nhiệm vụ phải xin bằng được cho cu Dũng Anh con anh chức lớp trưởng ở năm học lớp 2 này. Theo suy nghĩ của vợ anh, bố làm trưởng ban phụ huynh thì xin có gì khó, hơn nữa làm lớp trưởng sẽ giúp con tự tin, học tốt, có sự phấn đấu... Đối với anh Dũng đây là nhiệm vụ vô cùng khó bởi chức lớp trưởng ở mỗi lớp chỉ có một mà hầu như lại được các cô giáo chủ nhiệm lớp chọn lựa từ trước. Ngay cả khi anh là trưởng ban phụ huynh thì cũng đâu dễ đề cập vấn đề này. Nói ra nếu được thì bản thân anh cũng ngại, mà không được thì cô giáo chủ nhiệm cũng khó xử.

Câu chuyện “chạy chức” cho con đầu năm học tưởng như tế nhị khó nói..., Thế nhưng khi lên một số diễn đàn mạng đọc lại thấy được bàn tán khá sôi nổi, thẳng thắn. Một mẹ tên N.H kể câu chuyện của mình: Chị cũng định xin cô cho con được làm lớp trưởng vì cô giáo chủ nhiệm là bạn học cũ. Thế nhưng vừa đề cập bạn đã nói luôn: Chức lớp trưởng, lớp phó đã được hiệu trưởng, hiệu phó hay giáo viên trong trường đặt hàng rồi. “Trên” đưa xuống, chủ nhiệm làm sao có thể làm khác...

Thế nên cô chỉ có thể sắp xếp để con được đảm nhiệm chức vụ nhẹ nhàng hơn trong lớp như quản ca, hay tổ trưởng. Nhiều bố, mẹ khác lại chia sẻ quan điểm: Chọn trường, chọn lớp và xin được cả chức lớp trưởng thì mới gọi là trọn gói; Rồi, chức tước trong lớp học luôn thuộc về các bé có cha mẹ là mạnh thường quân chuyên tài trợ, ủng hộ cho các hoạt động của trường lớp; Chức thì ít mà học sinh thì nhiều, lắm mối quan hệ... thế nên bác nào nghĩ rằng chức lớp trưởng đến với học sinh một cách tự nhiên thì quá lạc hậu. Hầu hết đã có sự sắp đặt. Các bác nếu không có thân quen, nhờ vả thì... “Con sãi ở chùa lại quét lá đa” thôi ạ...

Tuy nhiên, cũng không ít ý kiến lại nhìn vấn đề một cách quả tả khi cho rằng: Chẳng nên cho con làm bất cứ một chức gì trong lớp. Các bé cần được phát triển tự nhiên. Mặt khác, không làm gì càng đỡ mất thời gian cho những việc vô bổ chẳng giúp gì cho việc học của bé. Việc trao quyền lực cho trẻ ở lứa tuổi nhỏ quá sẽ không tốt cho sự phát triển tâm lý của trẻ. Các bé chỉ thích lãnh đạo, quát tháo, phán xét, sai bảo bạn cùng tuổi. Nhiều bậc phụ huynh cũng cho rằng họ không muốn con cái già trước tuổi khi phải đảm nhiệm những chức danh trên lớp.

Cơ hội giúp trẻ hoàn thiện

Luân phiên làm cán bộ lớp thúc đẩy học sinh chủ động, sáng tạo trong học tập Ảnh: Lê Văn

Việc sử dụng học sinh vào những nhiệm vụ cán bộ lớp đối với học sinh nước ngoài từ lâu đã được giải quyết khá khoa học và hợp lý. Những học sinh được chọn đảm nhiệm chức vụ A, B, C không nhất thiết cứ phải là học sinh giỏi. Tùy vào yêu cầu cụ thể của công việc mà giáo viên chủ nhiệm có kế hoạch, phương pháp phù hợp để triển khai. Điều này cũng dễ hiểu bởi dưới góc độ tâm lý, các em học sinh tiểu học hoàn toàn có thể đảm nhiệm được các cương vị khác nhau.

Tại các trường học của ta, vấn đề sử dụng trẻ làm cán bộ lớp dường như vẫn ở tình trạng quá tả quá hữu. Hoặc phải thân quen nhờ vả, hoặc phải học rất giỏi mới được đảm trách nhiệm vụ này. Tuy nhiên, nhiều ý kiến từ các bậc phụ huynh khi được hỏi đã cho rằng cần có mô hình luân phiên cán bộ lớp với các học sinh và trong một khoảng thời gian nhất định. Như vậy, các em sẽ được đảm trách, trải nghiệm qua nhiều vai trò khác nhau. Với những học sinh giỏi các em càng thêm trưởng thành, với học sinh học khá, trung bình... các em thêm cố gắng, tiến bộ để xứng đáng hơn với cương vị mình đảm nhiệm. Không nên cứ bó buộc chức danh nào đó cho một học sinh trong nhiều năm, còn những học sinh khác lại không có cơ hội thể hiện mình.

Mặt khác, giáo viên chủ nhiệm không nên coi đây là một vấn đề không đáng quan tâm và đổi mới. Hiện nay, đã có một số trường học xây dựng mô hình cán bộ lớp luân phiên. Sau quá trình triển khai đã thu được kết quả tốt hơn trong giáo dục toàn diện, góp phần xây dựng xây dựng phong trào trường học thân thiện, học sinh tích cực. Mô hình được triển khai đã giúp các học sinh từ lớp 1 đến lớp 5 trong trường ít nhất một lần được làm cán bộ lớp và điều này góp phần cải thiện hành vi, giáo dục kỹ năng sống, giao tiếp cho các em ngay từ cấp tiểu học. Nhiều học sinh bướng bỉnh, chưa ngoan cũng đã trở nên ngoan ngoãn và học giỏi hơn.

Bên cạnh đó, khi được phân công luân phiên nhau điều hành lớp học trong vòng một tháng cũng góp phần thúc đẩy khả năng sáng tạo quản lý, trách nhiệm của học sinh đối với bản thân và tập thể. Nhiều học sinh phấn khởi vui học vì được đảm trách làm cán bộ lớp.

Câu chuyện cán bộ lớp đã và đang là tình huống sư phạm đòi hỏi các giáo viên chủ nhiệm suy ngẫm và có cách giải quyết hợp lý, khéo léo, khoa học. Xử lý tốt tình huống này không những góp phần nâng cao chất lượng giáo dục, giúp học sinh được giáo dục một cách toàn diện... mà còn giải quyết được những tác động tiêu cực của xã hội qua một vấn đề tưởng như nhỏ mà không nhỏ.

(Theo Giáo Dục Thời Đại)

Cuộc gặp với ông diễn ra vào một sáng thu tháng 10 Hà Nội. Đang giữa cuộc gặp, ông chỉ ra ngoài cửa kính, ngay đường Bà Triệu gần kề với hồ Hoàn Kiếm, một cơn mưa lá đang rơi. “Trong ca dao Việt Nam, cảnh này sẽ là gió đưa, gió đẩy…” - vị giáo sư Mỹ thốt lên bằng tiếng Việt, âm sắc Nam Bộ.

Thưa giáo sư, cơ duyên nào dẫn ông đến với ca dao Việt Nam?

- Năm 1967, là một người phản chiến, tôi sang Việt Nam lần đầu tiên, khi mới ngoài 20 tuổi, tham gia một tổ chức tình nguyện và dạy ngôn ngữ học ở Đại học Cần Thơ. Nhưng chẳng bao lâu sau đó, tôi bị mảnh đạn trong cuộc tấn công Tết Mậu Thân và phải về Mỹ điều trị. Một tháng sau tôi quay lại nhưng không đi dạy được nữa vì trường bị phá hủy. Tôi chuyển sang làm việc với một tổ chức cứu trợ trẻ em, điều trị cho các trẻ em bị thương do chiến tranh. Khi đưa các em trả về gia đình, tôi thường về các vùng nông thôn ở đồng bằng sông Cửu Long, ở Huế... Trong lúc chờ thuyền sang sông, tôi nghe những người nông dân hát gì đó mà sau tôi mới biết là vọng cổ, ca dao. Tôi rất tò mò, và tôi bắt đầu quan tâm đến ca dao. Đến khoảng năm 1971 - 1972 tôi mang máy ghi âm đi khắp nơi, đề nghị mọi người hát khúc ca dao họ thích.

Điều đó có lẽ khá lạ lùng. Chiến tranh đang diễn ra... Liệu mọi người có giúp ông không?

- Vậy nhưng những người nông dân tôi gặp đã rất sẵn sàng để tôi ghi âm. Tôi cũng ngạc nhiên. Đang chiến tranh, những người nông dân Việt Nam thấy một người Mỹ không mặc quân phục mà lại đi ghi âm ca dao. Có lẽ họ thấy ca dao rất quan trọng về văn hóa, và họ muốn người Mỹ biết về ca dao Việt Nam. Rõ ràng là người Mỹ không hiểu con người, đất nước mà họ thả bom xuống, hoặc rất ít. Tôi cho rằng nếu người Mỹ nghe được ca dao thì sẽ thay đổi cách nhìn về Việt Nam, biết được người Việt là ai. Tôi cho rằng cuộc chiến tranh là một sai lầm lớn. Năm 1973 - 1974, tôi đến Paris, cùng với ông Trần Văn Khê làm một bộ phim về ca dao, cũng với mục đích làm cho thế giới hiểu người Việt.

Các bản ghi âm đó được ông xử lý như thế nào, chúng vẫn còn chất lượng tốt chứ?

- Thời đó chưa có Internet. Bộ phim của chúng tôi là cách để người Mỹ hiểu về VN. Tôi đi nói chuyện và chiếu phim ở nhiều nơi, đến giờ bộ phim đó vẫn được chiếu tại các trường ĐH. Chất lượng phim và các bản ghi âm vẫn còn rất tốt. Có lần tôi làm một chương trình với BBC, dùng các bản ghi âm tôi thực hiện trên một hòn cù lao có nhà thờ ở gần Mỹ Tho. Tôi muốn mọi người nghe rõ bài ca dao, nên không thích âm thanh chuông nhà thờ ở nền, cứ vài phút lại boong boong.

Một tối khi tôi đang ghi âm - tôi hay ghi âm buổi tối vì ban ngày mọi người đi làm - thì chiến sự xảy ra gần sông và người ta nghe rất rõ tiếng súng nổ. Tôi gọi cho BBC và xin lỗi họ vì âm thanh bị nhiễu. Họ bảo, có tiếng nền đó mới tuyệt vời. Thế mà tôi đã dừng máy khi âm ngay khi người hát dừng lại, khiến tiếng chuông ngân nga bị cắt đứt. BBC mất nhiều công để phục hồi tiếng chuông đó. Đấy, tôi chỉ muốn nói là chất lượng âm thanh vẫn rất tốt.

Nhưng tôi cũng lo ngại vì nhiều năm rồi tôi không động đến đống băng gốc, sợ là thời gian sẽ làm chúng dính với nhau. Có lẽ tôi phải mang đến trường đại học nhờ các kỹ thuật viên xử lý. Các bản ghi âm đó đi cùng tôi khắp nước Mỹ. 500 bài ca dao được ghi trong đó, khoảng 12 giờ ghi âm, mà phim chúng tôi làm mới có 10 phút thôi.

10 phút ghi âm John Balaban đã đưa lên trang web của ông (johnbalaban.com) là những bản ghi âm nguyên sơ y như từ hơn 40 năm trước. Những câu hát mà Balaban gọi chung là ca dao - bằng đúng từ tiếng Việt đó - gồm cả các bài ca dao, dân ca, vọng cổ, những điệu hò về quê hương, điệu ru con, về những cánh cò, về tình yêu, sự chia ly, thân phận người phụ nữ… Những giọng hát thô mộc của phụ nữ, nam giới, người già, trẻ con, cả tiếng chuông nhà thờ binh boong mà ông kể, cả tiếng trẻ em ríu rít kêu “mắc cỡ lắm” không chịu hát ngay… vẫn còn nguyên trong băng, thực sự là một tài sản quý giá không chỉ về mặt tư liệu, mà còn bởi tính thời gian, bối cảnh, làm nên sự hiếm có của chúng, những bản ghi âm mà ngay người Việt cũng khó mà có được. Giáo sư Balaban kể tiếp:

- Khi tôi đi sưu tầm ca dao, mọi người hay nói với tôi về Hồ Xuân Hương. Sau này tôi mới nghiên cứu về bà, mà muốn hiểu bà thì phải học một ít chữ Nôm. Càng học tôi càng thú vị. Thế mà ở phương Tây, ở Mỹ chẳng ai biết bà, hoặc biết chữ nôm, hoặc truyền thống Việt Nam. Nên năm 1999, tôi cùng 3 người bạn Việt Nam lập ra Quỹ Bảo tồn di sản chữ Nôm ở Mỹ, để góp phần gìn giữ di sản 1.000 năm văn hóa lịch sử Việt Nam được ghi lại bằng chữ viết này.

Năm 2000, tôi xuất bản cuốn “Spring Essence: The poetry of Hồ Xuân Hương” (Hương Mùa Xuân: Thơ Hồ Xuân Hương) ở Mỹ, bằng 3 thứ tiếng: chữ Nôm, chữ quốc ngữ tiếng Việt, và tiếng Anh do tôi dịch. Cuối năm 2000, Tổng thống Mỹ Bill Clinton thăm Việt Nam, trong bài phát biểu chính thức, ông đã nhắc đến cuốn thơ Hồ Xuân Hương của tôi như một nhịp cầu văn hóa giữa Việt Nam và Mỹ, vì thế rất nhiều người Mỹ quan tâm đến cuốn sách.

Người Mỹ đón nhận đến thơ Hồ Xuân Hương như thế nào, thưa ông?

- Cho đến giờ cuốn sách vẫn được tái bản. Hồ Xuân Hương thực sự được đón nhận và đến nay hơn 20.000 bản thơ Hồ Xuân Hương đã được in ra, mà thường thơ chỉ bán được 1.000 bản ở Mỹ.

Ông nói rằng nếu người Mỹ biết về ca dao, văn hóa người Việt thì họ đã hiểu hơn về người Việt. Là người nghiên cứu ca dao và văn hóa Việt Nam, theo ông đâu là sức mạnh của nền văn hóa đó?

- Lịch sử Việt Nam là lịch sử chiến đấu giành độc lập. Một số khía cạnh của văn hóa Việt Nam tiếp thu từ văn hóa Trung Quốc, nhưng vẫn có sự độc lập và tôi ngưỡng mộ sự độc lập đó. Nói về văn hóa, ví dụ, một số thể thơ Việt Nam là theo hình thức thơ Đường, nhưng vẫn có sự độc đáo, chẳng hạn như hiện tượng Hồ Xuân Hương.

Trong bài giới thiệu về Hồ Xuân Hương với người Mỹ, John Balaban viết: “Trong 10 năm tôi gọt giũa những bản dịch này, thường phải bỏ dở giữa chừng, nhưng bao giờ cũng quay lại. Sự kiên nhẫn của tôi được nâng đỡ bởi lòng ngưỡng mộ và kính phục, điều tôi hy vọng độc giả sẽ nghiệm thấy: Về sự đơn độc, cuộc sống thông minh của Hồ Xuân Hương, về thơ ca tinh tế của bà, về tính bướng bỉnh của bà, những lời châm biếm của bà, sự bạo dạn của bà, cái hài hước bất kính của bà, và tấm lòng từ bi Bồ Tát của bà. Bà là nhà thơ tầm thế giới, người có thể làm chúng ta ngày nay xúc động như bà đã làm xúc động người Việt trong 200 năm”. (1)

Vị giáo sư Mỹ còn hiểu về văn hóa Việt hơn cả chính nhiều người Việt chúng ta. Từ việc ông tỉ mỉ đi ghi âm những câu hát truyền thống 40 năm trước, việc thành lập Hội Bảo tồn di sản chữ Nôm với hàng loạt dự án gìn giữ chữ Nôm mà hội đã và đang hợp tác với Việt Nam, đến việc giới thiệu văn hóa Việt Nam ở Mỹ. Và ca dao Việt đã ngấm vào ông - một người Mỹ, ngay trong cuộc sống hằng ngày.

Đến Hà Nội vào lúc cả đất nước Việt Nam đang cuồn cuộn trong tình cảm với Đại tướng Võ Nguyên Giáp, John Balaban cũng đến viếng Đại tướng tại Hoàng Diệu với bài thơ ông viết bằng tiếng Anh, nhưng đầy những hình ảnh thơ ca, truyền thuyết Việt và ông còn đưa vào đó cả ca dao Việt: “Huyền thoại bao đời nay là vậy/ Tướng tài khi sứ mệnh đã xong/ Gươm kia bỏ lại phía sau/ Bước lên thuyền nhỏ khuất dần trong sương/ Sông Lô một dải trong ngần/ Thảnh thơi ta rũ bụi trần cũng nên”…(2)